Blog 27 november 2015, update 30 november

30 november vergadert de Tweede Kamer over de cultuurbegroting voor 2016. De Kamer heeft met allerlei eerder aangenomen moties veel van de vrije ruimte van de overheidsfondsen weggehaald en ouderwets voor enkele groepen en festivals rechtstreeks geld bestemd.

Waardoor anderen zich benadeeld voelen. Dus schrijven:

  • een aantal festivals een brief aan de Kamer om het gat voor de festivals te repareren,
  • Kunsten’92, Federatie Cultuur en FNV Kiem gezamenlijk een brief aan de Kamer dat de cultuurfondsen te weinig ruimte overhouden voor innovatie en diversiteit en dat sowieso de effecten van de bezuinigingen door OCW niet goed in kaart zijn gebracht
  • het kunstzinnige deel van de creatieve industrie (ruim 50 organisaties) een brandbrief aan de Kamer over scheefgroei in de kunsten omdat vormgeving, architectuur en e-cultuur nu ernstig tekort worden gedaan.

Er wordt van alle kanten ouderwets gelobbyd. En de boodschap is weer: er is te weinig geld voor het benodigde aanbod. Nog steeds weet de sector niet één vuist te maken. En wordt in de brieven vooral gedacht vanuit het aanbod dat zo groot mogelijk moet zijn.

In de brief van Kunsten’92 wordt zeker gepleit voor samenhangende landelijke regie, maar alleen in de brief van het kunst-deel van de creatieve industrie (Waag, STEIM, Mediamatic, enz) wordt een belangrijke oorzaak van het probleem neergezet: de scheiding in beleid tussen kunst en creatieve industrie.  De kunst valt onder cultuurbeleid (OCW) en de creatieve sector onder het topsectorenbeleid (vooral EZ en een klein beetje OCW). Ik schreef al veel eerder dat deze scheiding desastreus is voor een goed beleid waarin de intrinsieke en maatschappelijke waarde van kunst en creativiteit met elkaar verbonden worden, waarin de maatschappelijke waarde en innovatieve kracht van kunst en creatieve sector samen ontwikkeld kunnen worden. En dat OCW en EZ dat samen zouden moeten doen. Nu heeft de kunst bijvoorbeeld apart The Art of Impact als programma om de maatschappelijke waarde van kunst te laten zien (met een heel klein beetje onderzoek). En de creatieve industrie  werkt met CLICKNL met allerlei onderzoeksprogramma’s, maar ook publicaties als Crossovers 1, 2, 3 en 4.  Onderzoek is daar veel verder gevorderd.

En de kunstenaars, ontwerpers en andere creatieven? Die trekken zich zo min mogelijk aan van dit onderscheid en al die verschillende programma’s en regelingen en ploeteren vrolijk verder. Ze maken kunst, werken samen aan maatschappelijke vraagstukken en worden soms ook sociaal ondernemer.

De Raad voor Cultuur en de Adviesraad voor wetenschap, technologie en innovatie (Awti) hebben samen in maart een advies uitgebracht onder de naam De waarde van creativiteit. Ook daar ging het er vooral over om regelingen beter op elkaar af te stemmen in plaats van het beleid op elkaar af te stemmen.  OCW en EZ hebben hier net op gereageerd met een mooie interactieve brief. Daarin kenmerkt de creatieve industrie zich met name door ‘toegepaste creativiteit’. Het kunst-deel ervan komt er niet in voor. En verder gaat het vooral om beter toepassen van bestaande regelingen en meer samenwerking en informatie-uitwisseling.

De scheiding wordt keurig in stand gehouden. Terwijl de realiteit al lang veranderd is.

Het lijkt me een goed idee als de Tweede Kamer op 30 november hier eens over praat: het beleid aanpassen aan de werkelijkheid van nu, in plaats van kunstmatige scheidingen in stand houden. En misschien kan er dan in de toekomst ook één brief vanuit de culturele en creatieve sector naar de Kamer om te lobbyen.

Update 30 november

De Tweede Kamer praatte vandaag over de cultuurbegroting voor 2016. Even was ik verrast door het voorstel om 13,5 miljoen extra te besteden aan cultuur. Moest ik mijn blog volledig herschrijven? Toch een geslaagde lobby? Maar nee, ook dit blijkt een konijn uit eigen hoed. Er wordt geld bij gemeenten weggehaald wat bestemd is voor beeldende kunst en dan vooral aan podiumkunst besteed. De Tweede Kamer is weer bezig met eigen hobby’s en niet met waar het echt over hoort te gaan: een samenhangend beleid voor kunst, cultuur en creatieve industrie.